Ngày xưa, ở bản nọ có một gia đình giàu có và sống luôn có phúc. Họ sống chẳng để xóm làng chê trách điều gì. Đến cả các con vật nuôi trong nhà cũng cảm cái ân, cái đức mà ông bà chủ dành cho chúng.
Gia đình ấy có một viên ngọc quý được truyền lại từ đời cụ tổ. Có viên ngọc ấy trong nhà, chẳng bao giờ họ phải lo đau yếu, hoạn nạn gì cả. Cuộc sống của họ vốn đã ấm cúng lại càng ấm cúng hơn.
Ngày nọ qua ngày kia, tháng này qua tháng khác, nhiều kẻ xấu trong vùng sinh bụng ghen ghét. Chúng lân la tìm hiểu nguyên do và biết được tác dụng của viên ngọc quý nên lập mưu lấy trộm và mang đến một nơi thật xa. Mất ngọc quý, cả gia đình sinh ra lục đục, buồn chán, mọi người chẳng ai thiết làm ăn gì nữa.
Thấy chủ buồn, Chó và Mèo đoán biết sự việc liền rủ nhau đi tìm ngọc về cho chủ. Đi mãi, tìm mãi, nhờ tài đánh hơi và đôi mắt sáng, Chó và Mèo biết nhà kia đã ăn trộm được ngọc quý và để cho bọn xấu cất giữ, canh phòng rất cẩn mật. Cả hai đang nghĩ cách lấy ngọc thì một con Chuột Chúa chạy qua, nhanh chân Mèo vồ lấy dọa ăn thịt. Chuột Chúa rối rít van xin Mèo tha mạng. Đến khi ấy, Chó nói:
- Nếu mày muốn được tha chết thì hãy bảo quân mày vào trong nhà tìm bằng được viên ngọc quý mang ra đây.
Chuột Chúa vội vâng dạ làm theo. Đêm ấy, lũ chuột thay nhau đục khoét bằng thủng chiếc rương gỗ, khênh được ngọc quý ra cho Chó và Mèo. Nhanh tay, mèo ta vồ lấy viên ngọc chạy về mặc cho Chó đuổi theo đằng sau đòi chia công tìm ngọc. Trên đường về, cả hai gặp một con sông rộng. Phần vì không biết bơi, phần lại mang ngọc, Mèo ta chẳng còn biết làm cách nào đành phải dừng lại chờ Chó tới. Vừa đến nơi, Chó liền xung phong cầm ngọc và cõng Mèo qua sông nhưng dặn Mèo rằng:
- Qua sông nếu có bám thì bám vào tai, vào bụng chứ đừng bám vào mắt, tôi chẳng thấy đường đi là cả hai cùng chìm xuống nước đấy.
Mèo ta vâng dạ y lời nhưng khi bơi đến nửa sông, sóng to quá khiến Mèo hoảng hốt quơ tay bám vào mắt chó. Hoảng quá, Chó kêu lên thất thanh khiến viên ngọc lại rơi xuống nước. Lên đến bờ Chó tức lắm, nó chửi mắng Mèo thậm tệ. Mèo tỏ ra biết lỗi và xin Chó không mắng nữa để nghĩ cách tìm lại ngọc. Vừa khi ấy có một con Rái Cá đi kiếm ăn chạy qua, Chó nhanh chân vồ luôn và dọa sẽ ăn thịt nếu không tìm thấy viên ngọc ở dưới nước. Vâng dạ, Rái Cá hứa sẽ tìm bằng được ngọc để chuộc mạng sống cho mình. Lặn xuống nước hồi lâu, Rái Cá tìm được ngọc mang lên trình cho Chó và Mèo. Mèo đớp luôn lấy phóng thẳng về nhà để mặc cho Chó ở lại cảm ơn Rái Cá.
Về đến nhà, Mèo ta mau mắn trình lên chủ viên ngọc quý và thưa rằng chỉ mỗi mình có công lấy ngọc. Nghĩ Chó là đồ vô tích sự người liền đuổi Chó xuống ở dưới gầm sàn, cho Mèo ở trên nhà gần với người và bếp lửa hơn. Cũng từ ngày ấy, Chó sinh ra ghét Mèo nên hễ gặp Mèo ở đâu là xông vào cắn cho bằng được.
